Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Myszkowie

POSTANOWIENIE

Dnia 14 kwietnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Myszkowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Aleksandra Korusiewicz
Protokolant:	st. sekr. sądowy Magdalena Iwańska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 marca 2015 roku w M.

sprawy z wniosku (...) Banku (...) SA w K.

z udziałem Z. O. (1), R. O., R. O.

o stwierdzenie nabycia spadku po J. O.

p o s t a n a w i a:

1.  stwierdzić, że spadek po J. O. zmarłym w dniu (...) roku w M. i tamże ostatnio na stałe zamieszkałym dziedziczy z mocy ustawy

- jego córka R. O. (1) córka J. i B.

w całości;

2.  nakazać pobrać od wnioskodawcy (...) Banku (...) SA w K. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Myszkowie kwotę 500,00 zł (pięćset złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania;

3.  stwierdzić, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze

swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 20/14

UZASADNIENIE

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o stwierdzenie, że spadek po J. O. zmarłym w dniu (...) w M. dziedziczą z mocy ustawy jego rodzice Z. O. (2) i R. O. (2) w ½ części każdy, ewentualnie na podstawie art. 670 kpc o ustalenie przez sąd spadku z urzędu kto jest spadkobiercą po zmarłym J. O.. Jednocześnie wniósł o zasądzenie od uczestników ma rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania wg norm przypisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 120 zł. i opłaty skarbowej w wysokości 17 zł. oraz opłaty skarbowej w wysokości 22 zł. z tytułu uzyskania skróconego odpisu aktu zgonu spadkodawcy oraz kwoty 17 zł. opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu wskazał, że posiada legitymację do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie praw do spadku po w/w J. O. albowiem spadkodawca w chwili śmierci był dłużnikiem wnioskodawcy. Z tej przyczyny dla dochodzenia należności przysługującej z tego tytułu wnioskodawcy konieczne jest ustalenie następców prawnych zmarłego.

Uczestnicy Z. O. (1) i R. O. (2) sprzeciwili się wnioskowi. Wyjaśnili, że w pierwszej kolejności powołane są do spadku dzieci spadkodawcy, a zatem spadek po ich synu J. O. na podstawie ustawy nabyła w całości córka spadkodawcy R. O. (1). Dopiero w braku zstępnych oni jako rodzice spadkodawcy powołani byliby do spadku.

Uczestniczka R. O. (1) oświadczyła, że była zaskoczona wnioskiem otrzymanym z Sądu. Dodała, że chciałaby odrzucić spadek po ojcu.

Sąd ustalił stan faktyczny:

W dniu 28 kwietnia 2008r. J. O. zawarł umowę nr (...) o korzystanie z (...) karty kredytowej (...) Banku (...) S.A. W umowie kredytobiorca poddał się egzekucji do kwoty 3 000 zł. (dowód: umowa k: 12-17)

Spadkodawca J. O. zmarł w dniu (...) w M., gdzie ostatnio na stałe zamieszkiwał. Był raz żonaty - z B. O., z którą się rozwiódł w grudniu (...) Z tego związku małżeńskiego urodziła się jedna córka R. O. (1). Ponownie spadkodawca nie zawarł związku małżeńskiego. Innych dzieci pozamałżeńskich, czy przysposobionych spadkodawca nie pozostawił. Nie sporządził także testamentu i nie były zawierane umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia. Niniejsza sprawa jest pierwszą o stwierdzenie praw do spadku po spadkodawcy. U notariusza nie był sporządzany akt poświadczenia dziedziczenia. Rodzicami jego byli Z. O. (1) i R. O. (2). (dowód: zapewnienie spadkowe złożone przez uczestniczkę R. O. k: 65v, akty stanu cywilnego k: 18, 34, 52, 67)

Na rozprawie w dniu 24 lutego 2015r. uczestniczka R. O. (1) złożyła oświadczenia, że spadek po ojcu J. O. przypadający jej z mocy ustawy odrzuca. (dowód: oświadczenia złożone na rozprawie w dniu 24 lutego 2015 r. k: 71v) O tragicznej śmierci taty uczestniczka powzięła wiadomość kilka dni później po jego śmierci. Do daty rozwodu spadkodawca zamieszkiwał razem z córką R. i żoną B. w lokalu mieszkalnym położonym w M. przy ul. (...), a następnie wyprowadził się w nieznane miejsce. Nie zamieszkał jednak w domu rodzinnym ze swoimi rodzicami w Ż.. Od 2007r. spadkodawca pracował okresowo za granicą. Uczestniczka wiedziała, że ojciec ma konto w banku lecz nie wiedziała o zadłużeniu ojca z tytułu karty kredytowej. Ojciec nie posiadał żadnego majątku. (dowód: zeznania uczestniczki k: 77, zeznania uczestniczki R. O. k: 78, zeznania uczestnika Z. O. (1) k: 78)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej dowodów, w tym w szczególności na podstawie dowodów z dokumentów, albowiem ich prawdziwość nie budziła wątpliwości, a okoliczności z nich wynikające były spójne, logiczne i konsekwentne, a nadto korelowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Nadto żadna ze stron przedmiotowego postępowania nie kwestionowała ważności wskazanych dokumentów. Z tych samych względów Sąd dał wiarę także zapewnieniu spadkowemu złożonemu przez uczestniczkę.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może złożyć osoba mająca w tym interes, tj. interes w uzyskaniu stwierdzenia (art. 1025 § 1 k.c.). Krąg osób uprawnionych do wszczęcia postępowania ustawa zakreśla stosunkowo szeroko, osobą taką będzie każdy, kto ma interes w powstaniu skutków prawnych związanych z wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po określonym spadkodawcy przez osoby wymienione w orzeczeniu sądu. Termin "interes" należy więc interpretować stosunkowo szeroko, nie zawsze musi to być interes prawny, chodzi o jakikolwiek interes, o charakterze osobistym czy majątkowym. Interes prawny ma każdy, kogo praw dotyczyć może wynik postępowania. W rozumieniu art. 1025 § 1 k.c. oraz art. 669-679 k.p.c. zainteresowanymi w zgłoszeniu żądania stwierdzenia nabycia spadku zarówno w podstawowym trybie przewidzianym w art. 669-677 k.p.c., jak i w trybie szczególnym przewidzianym w art. 679 k.p.c. są nie tylko spadkobiercy lub ich następcy prawni, lecz także wszystkie inne osoby mające interes prawny w prawidłowym wykazaniu następstwa po spadkodawcy, z czym wiążą się doniosłe skutki prawne, w szczególności przewidziane w art. 1025 § 2, art. 1027 i 1028 k.c. (post. SN z dnia 12 stycznia 1983 r., III CRN 218/82, OSNC 1983, nr 8, poz. 124). Zdaniem Sądu wnioskodawca ma interes prawny w złożeniu wniosku o stwierdzenie praw do spadku po J. O.. Przysługuje mu bowiem wierzytelność wobec zmarłego J. O. wynikająca z umowy kredytowej. Postępowanie spadkowe w ostateczności doprowadzi do ustalenia spadkobierców, którzy wstąpią w ogół praw i obowiązków po zmarłym.

Zgodnie z treścią przepisu art. 926 § 1 kc powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, zgodnie z treścią przepisu art. 670 kpc, sąd bada z urzędu kto jest spadkobiercą. Obowiązkiem sądu jest w szczególności zbadanie czy spadkodawca pozostawił testament oraz czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne. Sąd natomiast nie jest związany treścią wniosku inicjującego postępowanie ani wskazaniem przez wnioskodawcę spadkobierców uprawnionych jego zdaniem do dziedziczenia.

Bezspornym w niniejszej sprawie jest to, że spadkodawca nie pozostawił testamentu. Skoro zatem spadkodawca sam nie określił osób, które mają po nim dziedziczyć, to spadkobranie następuje na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Art. 926 § 2 kc stanowi, że „ dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.” Sytuacja niepowołania spadkobiercy zachodzi zatem wtedy, gdy spadkodawca w ogóle nie sporządził testamentu lub gdy sporządzony testament okazał się nieważny lub bezskuteczny. Należy przy tym zauważyć, iż w myśl art. 925 kc: „ Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku”. Chwilą tą zaś jest zgodnie z art. 924 kc śmierć spadkodawcy. To właśnie chwila śmierci spadkodawcy przesądza o kręgu spadkobierców uprawnionych do dziedziczenia, jak i o składzie majątku spadkowego. Nie może zatem być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani też osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje (art. 927 § 1 kc).

Konsekwencją tego, iż spadkodawca nie dokonał rozrządzenia swoim majątkiem w drodze testamentu jest to, iż do ustalenia kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia po zmarłym J. O. znajdują zastosowanie reguły dziedziczenia ustawowego.

Krąg spadkobierców ustawowych i kolejność powoływania ich do dziedziczenia określają art. 931-937 kc. Do kręgu tego należą osoby połączone ze spadkodawcą więzami rodzinnymi (zstępni, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa) oraz prawnymi (małżonek i przysposobieni). W ostatniej kolejności - w braku innych spadkobierców ustawowych - do dziedziczenia powołana jest gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy i Skarb Państwa.

Spadkobiercami ustawowymi w pierwszej kolejności są więc dzieci zmarłego i jego małżonek. Nie ma znaczenia czy spadkobierca jest dzieckiem pochodzącym z małżeństwa zmarłego czy dzieckiem pozamałżeńskim, którego pochodzenie zostało ustalone w drodze uznania lub sądowego ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa. Wszystkie dzieci osoby zmarłej dziedziczą na tych samych zasadach. Dzieci spadkodawcy i jego małżonek, dziedziczą w częściach równych, z tym jednakże zastrzeżeniem, iż część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku (art. 931 § 1 kc). Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadł, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis art. 931 § 2 kc stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.

W rozpatrywanym przypadku, spadkodawca w chwili śmierci był osobą rozwiedzioną. I pozostawił po sobie jedną córkę R. O., która przeżyła spadkodawcę.

Na wniosek uczestniczki R. O. na rozprawie w dniu 24 lutego 2015r. Sąd przyjął od uczestniczki oświadczenie, że spadek po zmarłym J. O. przypadający jej z mocy ustawy odrzuca. Nadmienić należy, iż Sąd nie ma podstaw do odmówienia przyjęcia takowego oświadczenia. Zgodnie z treścią art. 1012 kc spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku, w myśl art. 1015 § 1 kc może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jednakże brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. (art. 1015 § 2 kc ) Spadkodawca zmarł w dniu (...) a uczestniczka złożyła oświadczenia w dniu 24 lutego 2015r., czyli po ponad trzech i pół roku. Uczestniczka jest córką zmarłego J. O.. O dacie jego śmierci jak zeznała powzięła wiadomość kilka dni później. Przyjąć zatem należy, iż w/w oświadczenie o odrzuceniu spadku zostało złożone z uchybieniem przypisanego terminu. W tym stanie Sąd uznał w/w oświadczenie uczestniczki za bezskuteczne.

Mając powyższe na względzie Sąd na zasadzie w/w przepisów w pkt 1 sentencji postanowienia stwierdził, iż spadek po zmarłym J. O. dziedziczy z mocy ustawy jego córka R. O. (1).

Jednocześnie zauważyć należy, iż w dacie śmierci spadkodawcy nie obowiązywały już przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych. Wyrokiem z dnia 31.01.2001r. (P 4/99, Dz.U. Nr 11, poz. 91), który wszedł w życie z dniem 14.02.2001r. Trybunał Konstytucyjny uchylił przepisy art. 1059, 1060, 1062, 1063, 1064, 1087 kc jako niezgodne z Konstytucją RP.

Na zasadzie art. 520 § 1 kpc w związku z art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. tj. z 2014r. poz. 1025) Sąd w pkt 2 sentencji postanowienia nakazał pobrać od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Myszkowie kwotę 500 zł. tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania.

W pkt 3 sentencji postanowienia Sąd na zgodnie z treścią w/w art. 520 § 1 kpc stwierdził, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postepowania związane ze swoim udziałem w sprawie.